Page 11 - © JMP Design (www.jmpdesign.eu); UMWM - MSR 1-2/2012
Basic HTML Version
– 11 –
MAŁOPOLSKIE STUDIA REGIONALNE
nr 1–2 / 24–25 / 2012
tu ważny, pozarynkowy kontekst innowacji; rolę pierw-
szoplanową w tworzeniu porządku ekonomicznego pełnią
procesy regulacji, co jednak często, na skutek zbytniego ich
uszczegółowienia, w praktyce przybiera postać nadregulacji
i nie zapewnia skuteczności we wzroście konkurencyjności
UE względem krajów wiodących w poziomie innowacyjno-
ści (USA, Japonia)
11
;
czasem też wręcz ogranicza urucho-
mienie konkurencyjnych, opartych na innowacjach, ście-
żek rozwoju regionów krajów członkowskich UE. Sprawą
kluczową i wciąż trudno osiągalną w europejskim systemie
innowacji jest efektywne uruchomienie łańcucha tworzenia
wartości dodanej dzięki wykorzystaniu inteligencji, wiedzy
i kreatywności ludzi. A jako, że największy jej zasób upa-
truje się w uczelniach, instytutach badawczych, czy jednost-
kach rozwojowych, wsparcie koncentruje się na procesie
tworzenia infrastruktury i transferu wiedzy z tych jedno-
stek do gospodarki, jej komercjalizacji, rozwoju innowacji
i ich dyfuzji. Wiodącym regulatorem jest tu zróżnicowane
wsparcie finansowe, stanowiące podstawowe oczekiwania
zarówno sfery nauki, jak i przedsiębiorstw. Czy to dzia-
ła? W jednych krajach lepiej w innych gorzej, jednak pod
względem nakładów na B+R, jako udział w PKB, Unia jako
region świata nie osiągnęła dotąd celu założonego w stra-
tegii lizbońskiej, a pod względem poziomu innowacyjności
nie dogoniła USA, nie wytworzył się też etos innowacyjno-
ści, ze względu na bariery mentalne i kulturowe, czy roz-
wojowe. I choć z jednej strony nie można nie dostrzegać
słuszności w założeniach regulacyjnych Komisji Europejskiej
w zakresie wsparcia innowacji, to z drugiej, w większości
przypadków (także w Polsce) występuje utożsamianie
wydatkowania środków unijnych z polityką rozwoju inno-
wacji, co w istocie może ten proces zablokować, jako, że
beztroska wywołana obfitością zewnętrznego finansowania
spowalnia reformy instytucjonalne zmuszające do urucho-
mienia własnych możliwości rozwoju. Tymczasem sprosta-
nie globalnym wyzwaniom, takim, jak: zmiany klimatyczne;
bezpieczeństwo energetyczne, surowcowe i żywnościowe,
a także bezpieczeństwo zdrowotne w związku ze starze-
niem się społeczeństw wymaga poszukiwania rozwiązań
wynikających ze ściślejszej współpracy państw, mobilizacji
różnych zasobów i interesariuszy, poprawy koordynacji
i spójności pomiędzy różnymi rodzajami polityki, m.in.
naukową i innowacyjną, edukacyjną, zdrowotną czy trans-
portową. System wsparcia innowacji musi więc mieć ma-
cierzowy wymiar, bowiem innowacje powstawać mogą
w różnych obszarach, trudno jednoznacznie je zaklasyfi-
kować do znanych typologii; najczęściej mają charakter
współzależnych powiązań.
11 „
Wspólne działania na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrud-
nienia. Nowy początek strategii lizbońskiej”, (komunikat na
wiosenny szczyt Rady Europejskiej), COM (2005), Brukse-
la 2.2.2005,
Stawianie na konkurencyjność w ujęciu klasycznym w wie-
lu przypadkach nie znajduje jednoznacznej argumentacji,
jako, że zmienia się system funkcjonowania współczesnych
przedsiębiorstw wykorzystujących coraz częściej model
otwartej innowacji
12
w korzystaniu z zasobów wiedzy, do-
stępu do informacji, współpracy w procesie badawczym,
współpracy z odbiorcami i dostawcami. Kluczowym pro-
cesem w rozwoju innowacji często staje się współpraca
„
wewnątrz”, by konkurować „na zewnątrz”. Rozpozna-
nie tego zjawiska wymaga dokładności w ukierunkowaniu
wsparcia, bowiem w konsekwencji generowanie innowacji
staje się coraz bardziej złożone i zależne od wielu interakcji
aktorów społecznych specjalizujących się w określonym
tylko fragmencie procesu innowacji i ulokowanych w róż-
nych częściach kraju czy świata. Tym bardziej więc zasadne
wydaje się wyselekcjonowanie i wspieranie tej części do-
brze rozwiniętego i zdolnego do współpracy zewnętrznej
potencjału w regionie, który zapewni najlepsze warunki
do prowadzenia biznesu i życia, koncentracji kreatywnych
ludzi i innowacyjnych przedsiębiorstw, a co w aspekcie
strategicznym oznacza przede wszystkim tworzenie ładu
instytucjonalnego dla innowacji
13
.
Na ile można to zrobić
na poziomie regionalnym?
Potencjał Małopolski:
co wynika z analizy strategicznej?
Na podstawie ustaleń diagnostycznych, co do wiodących
obszarów mogących stanowić o skali i jakości potencjału dla
rozwoju innowacji w Małopolsce, sporządzono zestawienie
mocnych i słabych stron tego potencjału, szans i zagrożeń
tkwiących zarówno wewnątrz regionu, jak i w otoczeniu
zewnętrznym. Biorąc pod uwagę szczegółowe dane dia-
gnostyczne, jak i identyfikację silnych i słabych stron po-
tencjału dla rozwoju innowacji w Małopolsce trudno dys-
kutować z faktem, iż pozycja rankingowa, wg wymiarów
modelu „3T” i wagi klasy kreatywnej, plasuje województwo
za mazowieckim i dolnośląskim
14
.
Trudności w dochodze-
niu do
consensusu
pojawiają się też przy próbach wyzna-
czenia priorytetowych obszarów specjalizacji regionu,
o czym szerzej w kolejnej części opracowania, zaś wyniki
badań foresightowych, aktywność przedsiębiorstw, po-
trzeby społeczności lokalnej czy wyzwania globalizacji wy-
kazują poważne rozbieżności. Dla przykładu, Małopolska
12
H. Chesbrough,
Open Innovation: The New Imperative for Creating
and Profiting From Technology
,
Harvard Business School Press, 2003
13
E. Okoń‑Horodyńska,
Co z ładem instytucjonalnym dla innowacji
w Polsce
[
w:]
Wizja przyszłości Polski. Studia i analizy
,
red. J. Kleer,
Andrzej P. Wierzbicki, Z. Strzelecki, L. Kuźnicki, Komitet Prognoz
PAN, Warszawa 2011,
14
Klasa kreatywna w Polsce
,
op. cit. s. 52 i dalsze
