Page 21 - © JMP Design (www.jmpdesign.eu); UMWM

– 21 –

MAŁOPOLSKIE STUDIA REGIONALNE

nr 1–2 / 24–25 / 2012

nia działalności badawczej i innowacyjnej tak, aby sprzyjały

one koncentracji na mocnych stronach regionu i rozwijaniu

doskonałości. Trudno nie dostrzegać, że dostosowanie pro-

cesów budowania regionalnych strategii innowacji, zgodnie

ze wskazanym podejściem, może dostarczać przewidywal-

nych ram dla polityki i budżetu odzwierciedlając priorytety

UE, unikając niepotrzebnych podwojeń i fragmentacji wy-

siłków oraz wykorzystując możliwości wspólnego progra-

mowania, współpracy transgranicznej oraz efektu dźwigni

instrumentów UE.

Koncepcja inteligentnej specjalizacji opiera się na kilku wio-

dących założeniach zmaterializowanych w sensie praktycz-

nym w cytowanym już przewodniku, przydatnym do przy-

gotowania strategii innowacji w europejskich regionach

(

RIS3 Guide). Z pierwszego założenia inteligentnej specjali-

zacji dla prac nad RSI WMmożna wnioskować o działaniach

KE prowadzących do rozszerzenia przestrzeni badań i in-

nowacji w UE, co umożliwi regionom skorzystanie z efek-

tu skali i zwiększy dostępność efektów badań dla własnych

potrzeb. Drugie założenie stawia przed regionami wymóg

wsparcia finansowego działań oryginalnych, niszowych, ma-

jących jednak bazę w regionalnym potencjale badawczym,

innowacyjnym i ludzkim, co spowoduje wzrost zróżnicowa-

nia regionów pod względem naukowym i technologicznym,

stwarzając tym samym szanse na wzrost innowacyjności UE

jako całości. Z trzeciego założenia wynika specyfika wiąza-

nia badań podstawowych i powstałych dzięki nim techno-

logii bazowych oraz aktywności aplikacyjnej z poziomem

rozwoju naukowego i technologicznego poszczególnych

regionów. Oznacza to, iż zaawansowane naukowo regiony

mogą liczyć na trwałe wsparcie rozwoju technologii bazo-

wych, które powinny stanowić ich specjalizacje, zaś regiony

słabsze powinny się skupić na rozwijaniu ścieżek specjalizacji

umożliwiających wykorzystanie tych technologii. Czwarte

założenie zmusza do zaangażowania się wszystkich grup in-

teresariuszy w regionie w proces wyznaczenia specjalizacji

tego obszaru, jednak głównie w aspekcie znajdowania szans

na osiąganie pozycji wiodącej w skali europejskiej i świato-

wej. Otwierają się tu możliwości uruchomienia nie tylko

potencjału innowacyjnego tkwiącego w sferze prywatnej, ale

także potencjału obywatelskiego i publicznego (w dyskusji

o specjalizacji regionu), decydującego o rozwoju i ścieżkach

jego wzmocnienia w przyszłej perspektywie finansowej UE.

Jak dotąd, w dyskusjach o RSI WM nie ma pełnej zgodności,

czy należy finansować szybkie i mało ryzykowne projekty,

czy raczej bazować na ambitnych, kreatywnych, infrastruk-

turalnych bądź badawczych, często radykalnych projektach

innowacji. Niełatwe są debaty podczas konsultacji spo-

łecznych w Małopolsce i próba przekonania, iż w sytuacji

kryzysu gospodarki europejskiej bazowanie na „szybkich”

i „tanich” projektach jest stratą możliwości dokonania skoku

cywilizacyjnego i że z kryzysem zmierzyć się mogą (i utrzy-

mać się w grupie konkurentów) gracze maksymalizujący

wysiłek innowacyjny i kreatywny kapitału. Wciąż wielu zwo-

lenników znajdują wielkie projekty infrastrukturalne. W Pol-

sce dotąd wiodące miejsce zajmowało wsparcie wielkich

inwestycji budowlanych (uczelnie), jak i maszyn i urządzeń

(

przedsiębiorstwa), co niewątpliwie istotne jest w tworze-

niu infrastruktury, ale czas na szybki proces jej wypełniania,

umożliwiającego osiągnięcie trwałego efektu podażowego,

względne samoutrzymanie i ograniczenie zależności od ze-

wnętrznego zasilania finansowego. W tym kontekście ko-

nieczna jest też zmiana systemu ewaluacji z kosztowej (im

więcej się wyda tym lepiej) na rzecz dochodowej (efektyw-

nościowej), odejście od planowania innowacji na rzecz ich

realizacji, co zdecydowanie ograniczy udział w przechwyty-

waniu środków unijnych przez organizacje pośredniczące.

Jak bowiem wykazała wstępna ewaluacja RSI województwa

małopolskiego, największą aktywnością w przejmowaniu

środków unijnych cechują się organizacje tzw. otoczenia

biznesu i transferu technologii, pośredniczące między nauką,

urzędnikami i biznesem, choć ich działania z istoty rzeczy

nie zamykają się wytworzeniem innowacji.

Stawiając sobie pytanie, na czym oprzeć wybory prioryte-

tów w RSI, dzięki którym województwo mogłoby sprostać

wypracowaniu inteligentnych specjalizacji, szczegółowej

analizie poddano następujące możliwości:

1.

Obszary priorytetowe zdefiniowane w dokumentach

unijnych, krajowych i strategicznych Małopolski.

2.

Diagnozę stanu i analizę strategiczną Małopolski.

3.

Wyniki badań foresightowych i częściową ich

weryfikację.

4.

Plany badawcze uczelni, jednostek i instytutów ba-

dawczych Małopolski.

5.

Zgłaszane zamierzenia działalności innowacyjnej

przedsiębiorstw.

6.

Wyniki badań zdolności patentowej Małopolski.

7.

Oceny eksperckie.

8.

Warunki i priorytety finansowe w nowej perspek-

tywie UE.

Przyjmując za kryterium wyboru obszary, w których odno-

towuje się w Małopolsce relatywnie najwyższą aktywność

w badaniach i praktyce, zainteresowanie wdrożeniem, lep-

szej jakości miejsca pracy, ocenę możliwych korzyści dla

regionu, osiągnięcie masy krytycznej do uruchomienia inno-

wacji, a także możliwości współpracy i partnerstwa z innymi

regionami wyselekcjonowano następujące pola (obszary)

priorytetowe: life science, energię zrównoważoną, ICT

i multimedia, gry komputerowe, chemię.

Trudno nie zauważyć, iż obszary priorytetowe dla RSI Mało-

polski wyznaczone przy zastosowaniu metodyki przewod-

nika RIS3, nie różnią się od tych wyznaczonych w wielu in-

nych regionach krajowych i europejskich. Jednak dyskusyjne

Page 21 - © JMP Design (www.jmpdesign.eu); UMWM - MSR 1-2/2012